2020.03.01
Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”
Sanok, 1 marca 2020 r.
Upamiętnienie i oddanie Honorów „Żołnierzom Wyklętym” w Sanoku.
Mszę św. odprawił i kazanie wygłosił ks. dziekan dr Roman Froń, proboszcz parafii pw. Przemienienia Pańskiego.
Zdjęcia: Paweł Sebastiański
Tablica umieszczona na sanockim Rynku upamiętnia
Władysława Kudlika, Władysława Skwarca i Henryka Książka
22 maja 1946 w trybie doraźnym Sąd Okręgowy w Rzeszowie na wyjazdowej sesji, która odbyła się w gmachu Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku (ówczesna tymczasowa siedziba „Domu Żołnierza”), decyzją sędziego ppor. Norberta Ołyńskiego, na wniosek oskarżyciela ppor. Mariana Stokłosy skazał Władysława Skwarca i Władysława Kudlika na śmierć przez powieszenie.
W trakcie procesu nie udowodniono im, by ktokolwiek ucierpiał z powodu ich działalności. Surowość wyroku była interpretowana jako zemsta komunistów za zabicie przez żołnierzy Żubryda szefa sztabu 8 Dywizji Piechoty ppłk. Teodora Rajewskiego i sowieckiego majora Piwowara (cztery dni wcześniej 18 maja 1946 podczas potyczki na sanockiej Posadzie obok Fabryki Wagonów przy ulicy Kazimierza Lipińskiego, pomiędzy oddziałem Żubryda a funkcjonariuszami Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (PUBP) w Sanoku (w tym czasie kierował nim por. Antoni Cebula), którzy nadjechali ze swojej siedziby). Prezydent KRN Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski, opierając się na opinii sędziego Ołyńskiego, że „skazani na łaskę nie zasługują”.
Żołnierze z oddziału Żubryda, Władysław Skwarc i Władysław Kudlik zostali powieszeni 24.05.1946 r. na Stadionie „Wierchy” w Sanoku oraz chorąży Henryk Książek, powieszony 4.06.1946 r. na Rynku w Sanoku.
Byli jednymi z ostatnich, którzy zginęli w publicznych egzekucjach w Polsce.
Ppłk. Łukasz Ciepliński Ciepliński „Pług”, 16 stycznia 1940 na skutek zdrady został aresztowany przez policję ukraińską w Baligrodzie, osadzony w Sanoku uciekł w maju 1940. Od czerwca 1941 stał na czele Inspektoratu Rejonowego ZWZ-Podokręg Rzeszów AK. 28 listopada 1947 został aresztowany w Zabrzu przez funkcjonariuszy UB. Maltretowany przez 3 lata, zamordowany strzałem w tył głowy. Miejsce spoczynku nie znane.
Uczestniczyli: Władze Powiatu, Miasta, Delegacje Służb Mundurowych, Organizacji Społecznych, Młodzieżowej RM i Mieszkańcy Sanoka.
Delegacja „Sokoła”: Barbara Milczanowska, Paweł Sebastiański, Andrzej Chrobak, Zdzisław Skrzypczyk, Andrzej Budzicki, Witold Sebastyański, Adam Kornecki, Krzysztof Michalski, Szczepan Wołk, Bronisław Kielar.
https://www.sanok.pl/w-sanoku-oddano-hold-zolnierzom-niezlomnym/